Từ ghép là kiểu từ quan trọng và được sử dụng phổ biến trong tiếng Việt. Tại bài viết này, HOCMAI sẽ cung cấp cho các bạn học sinh về khái niệm Từ ghép là gì? Cách để bạn nhận biết và một số thông tin liên quan đến từ ghép. Nào chúng ta cùng bắt đầu nhé!
Từ ghép là gì?
Theo như định nghĩa trong sách giáo khoa Tiếng Việt, từ ghép là từ được tạo thành có hơn hai tiếng và nó bổ nghĩa và làm thay đổi ngữ nghĩa phong phú hơn. HOCMAI hiểu rằng định nghĩa này tương đối khó hiểu đối với các em học sinh. Vậy nên, HOCMAI sẽ ghi lại khái niệm đơn giản nhất và ví dụ cụ thể về từ ghép nhé!
Khái niệm về từ ghép
Giống như từ láy, từ ghép cũng là một dạng của từ phức. Từ ghép trong Tiếng Việt được biết đến là những từ được hình thành bằng cách ghép những từ, những tiếng lại với nhau. Lưu ý, những từ hoặc những tiếng được ghép phải có nghĩa. Vậy nên bạn có thể hiểu ngắn gọn, từ láy là từ được ghép từ 2 tiếng có nghĩa trở lên.
Ví dụ: Bông hoa, Bố mẹ, Quần áo,…
Phân tích ví dụ cụ thể từ ghép
Để các bạn hiểu rõ hơn về từ ghép là gì? HOCMAI sẽ cùng bạn phân tích một ví dụ cụ thể dưới đây:
Ví dụ: Từ “Quần áo” là từ ghép được tạo thành bởi 2 tiếng có nghĩa đó là từ Quần và Áo.
+ “Quần” có nghĩa là loại trang phục mặc từ eo đến mắt cá chân hoặc che đến đầu gối, cao hoặc thấp hơn đầu gối tùy loại, che phủ từng chân riêng biệt.
+ “Áo” là trang phục mặc từ cổ trở xuống, chủ yếu che lưng, ngực và bụng.
Hai từ “Quần” và “Áo” tạo thành từ ghép có nghĩa chung là trang phục được mặc trên cơ thể con người
Lưu ý: Sẽ có một số từ không có quan hệ về cả nghĩa lẫn quan hệ về âm, được gọi là những từ ghép đặc biệt.
Làm thế nào để nhận biết từ ghép
Có thể nói rằng, dạng “bài tập nhận biết từ” là dạng bài tập phổ biến và trong chương trình tiểu học. Tuy nhiên, do số lượng từ trong Tiếng Việt khá nhiều nên đây là dạng bài tập gây nhiều khó khăn, nhầm lẫn cho cả phụ huynh lẫn học sinh.
Vậy làm cách nào nhận biết từ ghép trong dạng bài tập này? Để HOCMAI chỉ bạn nhé!
Như khái niệm ở trên đã chỉ rõ, bạn có thể xác định từ ghép bằng cách kiểm tra về mặt ngữ nghĩa của từng tiếng có trong từ. Bạn có thể kiểm tra bằng nhiều cách như kiểm tra từ điển, tìm từ đồng nghĩa, trái nghĩa, đặt câu hỏi,…
Sau đây là một số đặc điểm nhận biết từ láy mà HOCMAI đã tổng hợp cho bạn:
– Nếu các tiếng trong từ có quan hệ về cả mặt nghĩa và âm, đấy chính là từ ghép.
– Trong một từ có 2 tiếng, nếu 1 tiếng có nghĩa, 1 tiếng mờ nghĩa và cả hai không có quan hệ âm. Từ này vẫn là từ ghép.
– Từ có hình thức giống chữ láy, trong đó có 1 từ gốc hán nhưng các tiếng đầu có nghĩa thì đấy chính là từ ghép. Ví dụ như: tử tế, hảo hán, hoan hỉ,…
HOCMAI nhận thấy rằng hầu hết các bạn học sinh rất dễ nhầm lẫn khi làm các dạng bài tập phân biệt giữa từ láy và từ ghép? Để hiểu rõ và làm tốt dạng bài tập này, các bạn hãy tham khảo bài viết Cách phân biệt từ láy từ ghép của HOCMAI nhé!
Các loại từ ghép
Căn cứ vào tính chất của mối quan hệ về nghĩa giữa các thành tố tạo nên một từ ghép. Có 4 loại từ ghép thường được sử dụng là Từ ghép đẳng lập, Từ ghép chính phụ, Từ ghép tổng hợp và Từ ghép phân loại.
1. Từ ghép chính phụ
Từ ghép chính phụ là những từ ghép được ghép từ 1 tiếng chính và một tiếng phụ bổ trợ cho nó. Tiếng chính sẽ thể hiện ý chính của từ và tiếng phụ có vai trò phân loại, sắc thái hóa cho tiếng chính. Bởi vì có sự phân cấp như vậy, từ ghép chính phụ có ngữ nghĩa khá hạn chế.
Ví dụ: Tàu hỏa, hoa hồng, hàng không, hiền hòa,….
2. Từ ghép đẳng lập
Khác với từ ghép chính phụ, từ ghép đẳng lập sẽ được ghép từ 2 tiếng có quan hệ bình đẳng về mặt ngữ nghĩa với nhau trở lên. Đặc trưng của loại từ ghép này là các tiếng đều có nghĩa, tuy nhiên không phải lúc nào các tiếng cũng rõ tiếng cả. Vì lý do đó, chúng ta thường sẽ bắt gặp từ ghép đẳng lập qua 2 trường hợp:
– Các tiếng trong từ đều rõ nghĩa
Ví dụ: Ăn ở, bố mẹ, quần áo,… Trong đó từ “Quần áo” đã được HOCMAI phân tích ở phần khái niệm. Các bạn có thể xem lại nhé!
– Một tiếng rõ nghĩa, một không rõ nghĩa
Ví dụ: Khi phân tích từ “Chợ búa”, ta sẽ thấy từ ghép này có 1 tiếng rõ nghĩa là “Chợ” và một tiếng bị mờ nghĩa là “Búa”. Hai từ này được ghép lại và tạo thành từ “Chợ búa” – Chỉ nơi diễn ra các hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa của con người.
3. Từ ghép tổng hợp
Từ ghép tổng hợp là loại từ ghép mang ý nghĩa tổng quát hơn những từ cấu thành nó. Ví dụ như: Trang phục, phương tiện, võ thuật, môn học,…
4. Từ ghép phân loại
Từ ghép phân loại là kiểu từ ghép được tạo thành nhằm phân biệt, phân loại giúp người nghe, người đọc nhận biết các loại, kiểu dáng của một sự vậy, hiện tượng. Ví dụ như: Nước ép cam, Nước ép ổi, nước ép dâu,…
Tác dụng của từ ghép
Trong Tiếng Việt, từ ghép là loại từ mang ý nghĩa quan trọng trong câu. Nó giống như một công cụ để người viết, người nói có thể dễ dàng biểu đạt các suy nghĩ, ý kiến của mình một cách rõ ràng; giúp câu văn trở nên mạch lạc, logic về cả hình thức lẫn nội dung.
Một số bài tập luyện tập từ ghép
Để giúp bạn hiểu và nắm chắc kiến thức về từ láy, HOCMAI xin gửi đến bạn một số bài lập luyện tập từ ghép có kèm lời giải.
Bài 1: Đâu là từ ghép trong những từ sau: sừng sững, chung quanh, lủng củng, hung dữ, mộc mạc, nhũn nhặn, cứng cáp, dẻo dai, vững chắc, thanh cao, giản dị, chí khí.
Hướng dẫn trả lời:
- Từ ghép: chung quanh, hung dữ, vững chắc, thanh cao, giản dị, chí khí.
Bài 2: Cho từ đơn “mùa”, em hãy kết hợp “mùa” với những từ đơn khác để tạo nên các từ ghép phân loại.
Hướng dẫn trả lời:
Đáp án: Mùa xuân, mùa hạ, mùa thu, mùa đông
Bài 3: Từ “học hành” có phải là từ ghép không? Vì sao?
Hướng dẫn trả lời:
Giải thích: Từ “Học hành” là từ ghép vì nó được ghép lại bởi 2 tiếng có nghĩa. Trong đó, nghĩa chung mà 2 tiếng ghép lại rộng hơn, khái quát hơn nghĩa riêng của học, hành nên nó là từ ghép đẳng lập.
Bài 4: Ghép 9 từ ghép thích hợp từ 5 tiếng sau: thích, quý, yêu, thương, mến.
Hướng dẫn trả lời:
Đáp án: thương yêu, yêu thương, mến yêu, thương mến, yêu quý, quý mến yêu thích, quý thương, mến thích.
HOCMAI hi vọng những kiến thức chia sẻ trên đây sẽ giúp các bạn học sinh hiểu rõ từ ghép là gì và làm thể nào để nhận biết từ ghép. Đừng quên truy cập hoctot.hocmai.vn thường xuyên để học thêm nhiều kiến thức bổ ích hỗ trợ trong quá trình học tập của mình các bạn nhé!
