Ikigai là một triết lý sống của người Nhật Bản từ thời xa xưa và vẫn được tận dụng cho đến bây giờ. Không chỉ trong người Nhật mà cả các nước phương Tây và Đông Nam Á cũng vận dụng mô hình này để tìm được mục đích sống và sự nghiệp lý tưởng cho bản thân.
Tìm hiểu Ikigai là gì và cách xác định Ikigai ngay nhé.
Ikigai nghĩa là gì?
“Iki” trong tiếng Nhật có nghĩa là cuộc sống, còn “gai” là kết quả hoặc giá trị. Ghép hai cụm này lại, chúng ta hiểu Ikigai mang ý nghĩa: “lý do để sống/tồn tại”; ám chỉ những gì đem lại động lực và cảm hứng cho bạn mỗi ngày.
Nếu các quốc gia Bắc Âu được biết đến với tinh thần Lagom hay Hyyge thì người Nhật Bản lại gắn liền với Ikigai. Triết lý này được xem là bí mật trường thọ và sống hạnh phúc của người dân của xứ sở hoa anh đào.
Sự ra đời của từ “ikigai” bắt nguồn từ thời kỳ Heian (năm 794 – 1185) ở Nhật. Và trong trường hợp bạn chưa biết, thì ý nghĩa của mô hình Ikigai còn tuỳ thuộc vào từng nền văn minh. Chẳng hạn như với người Nhật, ikigai là mục đích sống và thức dậy với niềm vui, thì với văn hoá phương Tây, ikigai là phương pháp xác định nghề nghiệp đáng mơ ước.
Trong phiên bản nghiêng về định hướng sự nghiệp, Ikigai là điểm chính giữa – là kết quả được mong muốn nhất khi bốn yếu tố sau có sự giao thoa:
- Thứ bạn thích (What you love)
- Thứ bạn giỏi (What you are good at)
- Thứ giúp bạn kiếm tiền (What you are paid for)
- Thứ mà thế giới và xã hội cần (What the world needs)
Ikigai sẽ giúp bạn như thế nào?
Nhật Bản xếp thứ nhì trong danh sách những quốc gia có tuổi thọ cao nhất, với trung bình 88.09 tuổi cho phụ nữ và 81.91 tuổi cho phái nam. Dù tuổi thọ còn phụ thuộc vào sức khoẻ và chế độ ăn uống của mỗi người, người Nhật có một niềm tin vững chắc rằng triết lý Ikigai là yếu tố rất lớn góp phần vào cuộc sống của họ.
Ngoài khả năng giúp con người sống lâu và hạnh phúc hơn, Ikigai còn giúp bạn:
- Tìm được phong cách sống lý tưởng
- Tạo ra cân bằng công việc và cuộc sống
- Theo đuổi đúng nghề nghiệp phù hợp
- Xây dựng mối quan hệ lành mạnh
- Có niềm vui, đam mê với công việc
- Động lực sống
- Cảm giác viên mãn, đủ đầy
Đã có nhiều chủ đề bàn tán về việc phiên bản nào của Ikigai (của người Nhật hay của người phương Tây) mới là chính xác nhất. Theo Glints, sử dụng triết lý Ikigai cho cả hai phương diện tìm việc và tìm mục đích sống sẽ là cách tối ưu nhất.
Nhìn vào mô hình trên, có thể thấy nghề nghiệp lý tưởng là khi nó bao gồm thứ bạn đam mê, bạn có thể làm tốt, có thể kiếm ra thu nhập từ nó và là điều mà thế giới cần.
Chẳng hạn, bạn thích làm giáo viên, bạn giảng dạy khéo léo, bạn kiếm được tiền từ công việc này và đồng thời, xã hội luôn cần đến những giáo viên tốt để nuôi dưỡng những thế hệ học sinh.
Khi thấu hiểu và thành công tìm Ikigai của bạn, bạn vừa xác định được điều mình muốn làm và điều mình cần làm.
Cách xác định Ikigai
Bạn thích làm gì?
Câu hỏi này tưởng rất đơn giản, nhưng để xác định được bạn nên tập trung vào điều gì sẽ cần brainstorm khá nhiều.
Hãy nghĩ về những hoạt động đem lại sự thoải mái và niềm vui cho bạn. Đó có thể là một sở thích hoặc thói quen mà bạn thường làm.
Nếu guồng quay hối hả và vội vã của cuộc sống làm bạn thấy khó nhận ra được điều bạn thích làm, bạn có thể nhớ lại xem bạn thích hoạt động gì và muốn làm công việc như thế nào từ ngày còn bé, những năm thiếu niên cho đến giai đoạn đi học.
Sở trường của bạn là gì?
Bước tiếp theo để đi tìm Ikigai của bạn là xác định điểm mạnh của bạn. Đó là những việc bạn giỏi, có khả năng làm tốt so với nhiều người khác và đem lại năng lượng cho bạn.
Ngoài ra, bạn có thể cân nhắc những kỹ năng đã được rèn luyện qua thời gian, bao gồm cả kỹ năng cứng và kỹ năng mềm.
Kỹ năng cứng là kiến thức và khả năng chuyên môn: như ngôn ngữ bạn thông thạo, kiến thức về chuyên ngành như digital marketing hay IT. Hãy thu thập bộ kỹ năng này từ tất cả những công việc bạn đã làm từ lúc thực tập, các khóa học, công việc part-time đến full-time.
Kỹ năng mềm tập trung vào cách bạn ứng xử và tương tác với người khác. Phần lớn nó đến từ tính cách của bạn và có thể khá khó xác định.
Hãy xác định xem bạn có thể chuyển giao những sở trường nào vào sự nghiệp của mình.
Đọc thêm: Sở Trường Là Gì? Cách Xác Định Sở Trường, Sở Đoản
Liệu bạn có thể kiếm thu nhập từ nó?
Nhiều ý kiến chỉ ra rằng vòng tròn Ikigai vốn dĩ không có sự liên hệ nào tới tiền bạc, và mô hình này chỉ nhấn mạnh vào những điều nhỏ bé tạo nên sự viên mãn trong cuộc sống.
Tuy vậy, vấn đề tài chính là điều thực tế mà ai cũng để tâm trong thế giới hiện đại. Nếu lồng ghép được công việc bạn thích và công việc giúp bạn trang trải cuộc sống, chắc chắn bạn sẽ có cảm hứng và động lực lớn hơn nhiều.
Hãy tìm hiểu về xu hướng nghề nghiệp hiện tại và trong tương lai để đưa ra dự đoán và lên kế hoạch hiệu quả nhất.
Thế giới cần gì từ bạn?
Ý nghĩa của câu hỏi này trong Ikigai là gì? Bạn cần tự ngẫm để biết bạn sẽ có thể và muốn đem lại những giá trị nào cho nhân loại.
Ví dụ, nếu bạn muốn giúp mọi người có sức khỏe tốt, bạn có thể làm bác sĩ hoặc điều dưỡng viên. Nếu bạn muốn làm những việc giúp đỡ cộng đồng, bạn có thể tham gia các tổ chức thiện nguyện hoặc phi chính phủ.
Điểm giao thoa của những vòng tròn Ikigai
Bạn sẽ đạt được Ikigai khi mọi yếu tố Đam mê, Sứ mệnh, Kế sinh nhai và Sự nghiệp giao thoa tại điểm chính giữa. Trên thực tế thì không phải ai cũng tìm được sự cân bằng này.
Khi bạn tìm được việc bạn thích và bạn giỏi làm (Đam mê) thì chưa chắc nó đã giúp bạn có thu nhập như ý muốn. Bạn xác định được điều mang lại thu nhập và xã hội cần (Kế sinh nhai – Công việc), nhưng bạn lại không thích công việc đó đến thế.
Bạn rất may mắn nếu tìm ra được một công việc kết hợp được đủ 4 yếu tố, nhưng nếu chưa lập tức có được mô hình Ikigai của mình thì cũng hoàn toàn không phải một vấn đề quá lớn.
Đọc thêm: Định Hướng Nghề Nghiệp Cho Tương Lai Không Khó
Bí kíp để con đường tìm Ikigai bớt chông gai
Ikigai không đơn thuần là công việc mơ ước, mà nó là tất cả những gì thúc đẩy bạn phát triển, tiến lên phía trước. Cuốn sách Ikigai của tác giả Ken Mogi đã chỉ ra 5 nguyên tắc để chúng ta luyện tập sự biết ơn và biết trân trọng những điều nhỏ nhặt quanh mình.
Thật vậy, nếu chỉ chăm chăm tìm kiếm mà không hiểu được ý nghĩa cuộc sống thì bạn sẽ khó có thể hạnh phúc. Do đó bạn nên:
1. Bắt đầu từ những việc nhỏ
Người Nhật hiểu rằng rất khó để có được sự hoàn hảo. Thế nên thay vì ám ảnh với chủ nghĩa cầu toàn, họ hướng tới sự mới mẻ và hiệu quả, cũng như cơ hội được phát triển và tiến bộ. Họ sẽ bắt đầu mọi việc một cách khiêm tốn rồi tiến từng bước một đến mục tiêu với sự chăm chỉ, kiên nhẫn và tỉ mỉ từng chi tiết.
Kể cả cơ hội và điều kiện có giới hạn, họ cũng bỏ rất nhiều nỗ lực và quyết tâm vào việc họ đang làm.
2. Giải phóng cái tôi cá nhân
Theo tác giả Mogi, điều quan trọng tiếp theo để đi tìm Ikigai là bạn học cách tin tưởng và tự tin sống thật với bản chất của mình. Bạn sẽ dần hài lòng với những gì mình có và thoải mái thể hiện bản sắc cá nhân, kể cả trong công việc và cuộc sống.
Bỏ đi cái tôi cá nhân sẽ giúp bạn tập trung vào những việc thật sự quan trọng thay vì chạy theo ý kiến số đông chỉ để nhận những lời tán thưởng.
3. Sống hài hoà, bền vững
Điều thứ ba để có được ikigai là gì? Đó là sự hoà hợp và bền vững trong cách sống của bạn.
Ngoài những tham vọng vật chất, những mục tiêu vô hình mà chúng ta đang cố gắng thúc đẩy bản thân cầm nắm được, thì xung quanh chúng ta là thiên nhiên, là xã hội với những người vừa lạ vừa quen.
Khi bạn trân trọng và có sự hoà hợp với tự nhiên cùng những mối quan hệ xung quanh mình, bạn đang phần nào nhìn rõ hơn kim chỉ nam dẫn bạn tới ikigai rồi.
4. Tìm niềm vui từ những điều nhỏ bé
Trụ cột tiếp theo của ikigai là tận hưởng những niềm vui mà điều nhỏ nhặt nhất có thể đem lại. Làm việc và học tập làm bạn mệt mỏi thì bạn hãy tìm đến các hoạt động làm bạn sạc lại đầy pin năng lượng.
Bạn đang làm full-time tại một doanh nghiệp thương mại điện tử, nhưng bạn thích vẽ tranh và làm đồ gốm – một sở thích không có chút liên quan nào tới công việc. Thế là mỗi cuối tuần hoặc cuối ngày, bạn dành ra chút thời gian vẽ các từng tiết nhỏ trong tranh hoặc đi nặn gốm với bạn bè.
Cảm giác thỏa mãn khi được làm những việc mình thích sẽ giúp bạn cân bằng lại trạng thái và dần tiến đến ikigai đích thực – sự hài hoà, hạnh phúc trong cuộc sống.
Ai cũng có thể tìm thấy Ikigai từ những sở thích riêng. Miễn là không ảnh hưởng đến ai hay điều gì xung quanh bạn, thì dù có “dị” đến mấy, sở thích hoàn toàn có thể đem lại ikigai cho bạn.
5. Sống trọn vẹn khoảnh khắc hiện tại
Tập trung vào những gì đang diễn ra ở chính thời điểm hiện tại thay vì liên tục bất an vì tương lai hoặc gặm nhấm quá khứ chính là cách để bạn có phong cách sống bình tĩnh, thanh thản hơn.
Tác giả cuốn sách Ikigai – Ken Mogi, tin rằng trụ cột cuối cùng của Ikigai là khi bạn dành thời gian quý trọng và cố gắng làm tốt nhất có thể trong mọi khoảnh khắc của thực tại.
Đọc thêm: 7 Cách Để Bạn Có Thể Bằng Lòng Với Những Gì Mình Có
Lời kết
Chung quy thì Ikigai là gì? Nó là một loại mô hình giúp chúng ta tìm được công việc như ý hay là triết lý sống trường thọ và hạnh phúc? Dù bạn sử dụng Ikigai theo mục đích nào, vòng tròn Ikigai cũng sẽ giúp bạn có nhận định rõ ràng hơn về bản thân và mục tiêu bạn có.
Dù là công việc hay cuộc sống, cuối cùng dù có đạt được mục tiêu đó hay không, chỉ khi bạn vững tin và nhận ra giá trị mình nắm giữ thì bạn mới có thể tiến lên phía trước thay vì dậm chân tại chỗ hay thậm chí đi lùi về sau vạch xuất phát.
Tham khảo:
- What is ikigai and how can it change my life?
- How can Ikigai add meaning to my life?
